Úrskurður nr. 6/2003
Ár 2003, miðvikudaginn 3. september, er haldinn fundur í úrskurðarnefnd sjómanna og útvegsmanna að Borgartúni 18.
Mættir eru: Árni Bjarnason frá Farmanna- og fiskimannasambandi Íslands Friðrik J. Arngrímsson og Sveinn H. Hjartarson frá Landsambandi ísl. útvegsmanna, Helgi Laxdal, frá Vélstjórafélagi Íslands, Hólmgeir Jónsson frá Sjómannasambandi Íslands auk oddamanns Valtýs Sigurðssonar, sem varaformanns nefndarinnar.
Fyrir er tekið mál nr. U-6/2003
Landsamband ísl. útvegsmanna (LÍÚ)
f.h. Haraldar Böðvarssonar hf.
gegn
Sjómannasambandi Íslands og Farmanna- og fiskimannasambandi Íslands
vegna áhafna Sturlaugs H. Böðvarssonar AK-10 og Haraldar Böðvarssonar AK-12
Í málinu var kveðinn upp svohljóðandi
Ú R S K U R Ð U R
I.
Málsmeðferð nefndarinnar
Með símbréfi, dagsettu 29. júlí 2003, vísaði Landsamband íslenskra útvegsmanna, hér eftir nefnt sóknaraðili, máli þessu til úrskurðarnefndar sjómanna og útvegsmanna þar sem ekki hafði náðst samkomulag um fiskverð milli áhafna umræddra skipa og útgerðar þess. Erindið var tekið fyrir á fundi úrskurðarnefndar 6. ágúst sl. og þá ákveðin málsmeðferð þar sem ekki náðist samkomulag í málinu.
Sóknaraðili skilaði greinargerð dagsettri 13. ágúst sl. og greinargerð varnaraðila, Sjómannasambands Íslands og Farmanna- og fiskimannasambands Íslands er dagsett 21. ágústs. sl. Sóknaraðili hefur ekki séð ástæðu til að koma að skriflegum athugasemdum við greinargerð varnaraðila.
Á fundi nefndarinnar í dag ásamt oddamanni voru gögn málsins lögð fram. Þá tjáðu aðilar sig um fram komnar kröfur og færðu fram rök fyrir þeim. Málið var að því búnu lagt í úrskurð.
II.
Kröfur sóknaraðila og sjónarmið
Krafa sóknaraðila er að verð á fiski sem veiddur verður af umræddum skipum og ráðstafað til vinnslu í fiskverkun félagðsins eða skyldra aðila verði eftirfarandi :
Annar afli, þ.m.t. undirmálsþorskur og hrogn skal seldur á fiskmarkaði eða vera 100% markaðstengdur kjósi útgerðin að vinna aflann í eigin fiskvinnsluhúsum.
Þorskverð:
Fyrir undirmál, þ.e. þorsk undir 1 kg greiðist 86 kr/kg Fyrir þorsk á bilinu 1 til 3 kg greiðist grunnverð 93,20 kr/kg og að auki bætist við 1,71 kr. fyrir hver 100 g sem fiskurinn er yfir 1 kg.
Fyrir 3 kg fisk og stærri, greiðist 127,4 kr/kg og að auki 0,95 kr fyrir hver 100 g sem fiskurinn fer yfir 3 kg.
Tafla 1. Verð á þorski frá 1,0 til 3,9 kg.
| Þyngd Kg |
Verð kr/kg |
Þyngd Kg |
Verð kr/kg |
Þyngd Kg |
Verð kr/kg |
| 1,00 | 93,20 | 2,00 | 110,30 | 3,00 | 127,40 |
| 1,10 | 94,91 | 2,10 | 112,01 | 3,10 | 128,35 |
| 1,20 | 96,62 | 2,20 | 113,72 | 3,20 | 129,30 |
| 1,30 | 98,33 | 2,30 | 115,43 | 3,30 | 130,25 |
| 1,40 | 100,04 | 2,40 | 117,14 | 3,40 | 131,20 |
| 1,50 | 101,75 | 2,50 | 118,85 | 3,50 | 132,15 |
| 1,60 | 103,46 | 2,60 | 120,56 | 3,60 | 133,10 |
| 1,70 | 105,17 | 2,70 | 122,27 | 3,70 | 134,05 |
| 1,80 | 106,88 | 2,80 | 123,98 | 3,80 | 135,00 |
| 1,90 | 108,59 | 2,90 | 125,69 | 3,90 | 135,95 |
Reikniformúlur fyrir þorskverð:
Formúla fyrir verðútreikning þorsks á bilinu 1,0 til 3,0 kg
V = gv1 + (þs1 x (þ - 1) x 10)
V = Verð í kr/kg.
gv1 = 93,20 kr/kg, grunnverð fyrir þorsk 1,0 til 3,0 kg.
Þs1 = 1,71 kr/kg, þyngdarstuðull fyrir þorsk 1,0 til 3,0 kg.
þ = Meðalþyngd í kg.
Formúla fyrir verðútreikning þorsks yfir 3,0 kg V = gv2 + (þs2 x (þ - 1) x 10)
V = Verð í kr/kg.
gv2 = 127,4 kr/kg, grunnverð fyrir þorsk yfir 3,0 kg.
Þs2 = 0,95 kr/kg, þyngdarstuðull fyrir þorsk yfir 3,0 kg.
þ = Meðalþyngd í kg.
Ýsuverð
Fyrir undirmál, þ.e. ýsa undir 0,80 kg greiðast 37,64 kr/kg. Fyrir 1,5 kg ýsu greiðist 55,80 kr/kg, fyrir hver 100 g sem þyngdin lækkar, lækkar verð um 2,96 kr/kg.
Fyrir hver 100 g sem þyngdin hækkar umfram 1,5 kg., hækkar verðið um 1,21, kr. kg.
Tafla 2. Verð á ýsu frá 0,5 til 3,7 kg.
| Þyngd kg |
Verð kr/kg |
Þyngd kg |
Verð Kr/kg |
Þyngd Kg |
Verð kr/kg |
| 0,5 | 37,64 | 1,6 | 57,01 | 2,7 | 70,32 |
| 0,6 | 37,64 | 1,7 | 58,22 | 2,8 | 71,53 |
| 0,7 | 37,64 | 1,8 | 59,43 | 2,9 | 72,74 |
| 0,8 | 37,64 | 1,9 | 60,64 | 3 | 73,95 |
| 0,9 | 37,64 | 2 | 61,85 | 3,1 | 75,16 |
| 1 | 41,00 | 2,1 | 63,06 | 3,2 | 76,37 |
| 1,1 | 43,96 | 2,2 | 64,27 | 3,3 | 77,58 |
| 1,2 | 46,92 | 2,3 | 65,48 | 3,4 | 78,79 |
| 1,3 | 49,88 | 2,4 | 66,69 | 3,5 | 80,00 |
| 1,4 | 52,84 | 2,5 | 67,90 | 3,6 | 81,21 |
| 1,5 | 55,80 | 2,6 | 69,11 | 3,7 | 82,42 |
Formúla fyrir verðútreikning ýsu frá 0,8 til1,5 kg.
V = gv3 - (þs3 x (1,5 - þ) x 10)
V = Verð í kr/kg.
gv3 = 55,80 kr/kg, grunnverð fyrir ýsu.
Þs1 = 2,96 kr/kg, þyngdarstuðull fyrir ýsu undir 1,5 kg.
þ = Meðalþyngd í kg.
Formúla fyrir verðútreikning ýsu yfir 1,5 kg.
V = gv3 + (þs4 x (þ - 1,5) x 10)
V = Verð í kr/kg.
gv3 = 55,80 kr/kg, grunnverð fyrir ýsu.
Þs4 = 1,21 kr/kg, þyngdarstuðull fyrir ýsu yfir 1,5 kg
þ = Meðalþyngd í kg.
Ufsaverð:
Fyrir ufsa undir 4 kg eru greiddar 40 kr/kg og fyrir ufsa yfir 4 kg eru greiddar 49 kr/kg.
Karfaverð:
Við úrtaksflokkun er karfi flokkaður í fimm flokka, og er flokkun og verð eins og fram kemur í eftirfarandi töflu:
|
Stærðarflokkun |
||
| Frá G |
Til G |
Verð kr/kg |
| < | 350 | 1,14 |
| 350 | 500 | 35,53 |
| 500 | 700 | 41,38 |
| 700 | 1.000 | 49,32 |
| 1.000 | > | 57,68 |
Tegundir og ráðstöfun:
Krafa þessi tekur til verðs á þorski, ufsa, ýsu og karfa og gildir fyrir þann hluta aflans sem tekinn er til vinnslu í landvinnslu félagsins, ef afli er settur á markað gildir markaðsverð að frádregnum markaðskostnaði. Ákvörðun um hvort afli skuli tekinn til vinnslu, eða settur á markað, er í höndum útgerðar hverju sinni.
Flokkun:
Stærðarflokkun á afla ákvarðast við úrtaksvigtun afla og gildir niðurstaða þeirrar flokkunar fyrir allan aflann.
Gæðamat / gæðaálag:
Verðið miðast við fyrsta flokks hráefni. Við hverja löndun fer fram gæðamat á einstökum fisktegundum, þar sem skoðaðir eru þættir sem áhrif hafa á verðmæti afurða, og gefin gæðaeinkunn fyrir veiðiferðina. Ef hráefnið stenst ekki kröfur sem gerðar eru til gæða, kemur til verðlækkunar, enda sé skipverjum eða fulltrúum þeirra gert viðvart um gallað hráefni. Ekki verður verðfellt fyrr en eftir nánari skoðun á hráefnisgöllum og því sem veldur þeim.
Markmið krafna sóknaraðila sé að tryggja hámarksgæði hráefnis og koma þannig í veg fyrir verðmætasóun en nauðsynlegt sé að allir leggist á eitt til þess að tryggja bætta meðferð afla.
Breytingar á fiskverði
Krafa er um að fiskverð taki breytingum í samræmi við ákvarðanir Verðlagstofu skiptaverðs um breytingu á viðmiðunarverðum þeirra tegunda sem hann tekur til.
Gildistími og uppsögn:
Krafa er um að fisverðsákvörðun nefndarinnar sé ótímabundinn en sé uppsegjanlegur af beggja hálfu með eins mánaðar fyrirvara.
2. Rökstuðningur.
2.1. Þorskur, ýsa og karfi.
Samkvæmt úrskurði gerðardóms, samkvæmt lögum nr. 34/2001, skal á gildistíma hans miða við það markmið að meðalverð á slægðum og óslægðum þorski, slægðri og óslægðri ýsu og karfa í beinum viðskiptum skyldra aðila nálgist vegið meðaltal fiskverðs á innlendum fiskmörkuðum og verðs á fiski sem er ráðstafað í beinum viðskiptum, þannig að hlutfall verðs í beinum viðskiptum af vegnu meðalverði í beinum viðskiptum og vegnu meðalverði á fiskmörkuðum verði ekki lægra á viðmiðunartímanum en þau hlutföll sem skilgreind eru í gerðardóminum. Verðlagsstofa skiptaverðs skal setja fram lýsingu á sambandi milli þyngdar á fiski og verðs á hvert kíló og skal það haft til hliðsjónar til að ná þeim samningsmarkmiðum sem lýst er í gerðardómnum. Um sömu markmið er að ræða og í kjarasamningi LÍÚ og VSFÍ.
Verðlagsstofa hefur útfært fiskverð í beinum viðskiptum í samræmi við ákvæði gerðardómsins og hefur það verið lagt til grundvallar í samningum milli útgerða og áhafna íslenskra fiskiskipa. Nú liggur fyrir að verð á slægðum þorski, slægðri ýsu og karfa er hærra en forsendur eru fyrir samkvæmt þeim markmiðum sem skilgreind eru í úrskurði gerðardómsins og samningi LÍÚ og VSFÍ eins og glögglega kemur fram í meðfylgjandi gögnum Verðlagsstofu skiptaverðs. Þrátt fyrir þetta er í máli þessu ekki gerð krafa um lækkun á verði á þorski þar sem nokkur óvissa er um þróun mála og Verðlagsstofa skiptaverðs er að endurmeta stöðuna hvað þorskinn varðar. Krafa fulltrúa útvegsmanna er að verð á slægðri ýsu lækki um 40% og verð á karfa lækki um 20%.
2.2. Ufsi
Gerð er krafa um verð á ufsa lækki um 20%. Samkvæmt 2. mgr. 11. greinar laga nr. 13/1998 ber úrskurðarnefnd m.a. að taka tillit til “líklegrar þróunar afurðaverðs” við ákvörðun fiskverðs. Afurðaverð á frystum ufsa hefur lækkað um 15,1 % og um 23,8% fyrir saltaðan ufsa samkvæmt verðvísitölum Hagstofu Íslands frá því er úrskurðað var í máli Ú01, Ásbjörn RE 50 gegn Granda hf í október 2001 t.o.m.júní 2003. Þessar upplýsingar eru birtar á heimasíðu Verðlagsstofu skiptaverðs.
III.
Kröfur varnaraðila og sjónarmið.
1. Fulltrúar varnaraðila krefjast þess að kröfu sóknaraðila varðandi verðlagningu á ýsu, ufsa og karfa, sem sett er fram í nafni Haraldar Böðvarssonar hf í greinargerð þeirra, verði vísað frá og hún lýst ómarktæk. Krafa fulltrúa útvegsmanna varðandi verð á þessum tegundum sé ekki í samræmi við þau samtöl eða tilboð sem farið hafa milli útgerðarinnar og áhafnanna varðandi endurnýjun á síðast gildandi fiskverðssamningi. Bent er á tilboð útgerðarinnar, dags. 24. júní sl. um verð á þessum tegundum og ítrekað var á síðari stigum. Því hafi krafa sóknaraðila um verðlækkun á ýsu, ufsa og karfa, sem fram kemur í greinargerð, enga merkingu í þessu máli.
2. Kröfugerð varnaraðila.
Varnaraðili fellst á tilboð útgerðarinnar um 6% lækkun á verði karfa frá síðast gildandi fiskverðssamningi. Verð á karfa yrði því sem hér segir skv. tilboði útgerðarinnar:
| Verð á karfa skv. tilboði útgerðar | |
| Undir 350 g | 1,34 kr/kg |
| 350 - 500 g | 41,75 kr/kg |
| 500 - 700 g | 48,63 kr/kg |
| 700 - 1.000 g | 57,78 kr/kg |
| 1.000 g og yfir | 67,77 kr/kg |
Að öðru leyti krefst varnaraðili þess að síðast gildandi fiskverðssamningur verði framlengdur óbreyttur.
3. Rökstuðningur fyrir kröfugerðinni.
Í kjarasamningum milli samtaka sjómanna annars vegar og LÍÚ hins vegar segir: „Útgerðarmaður hefur með höndum sölu aflans og hefur til þess umboð áhafnar að því er aflahlut hennar varðar. Hann skal tryggja skipverjum hæsta gangverð fyrir fiskinn, þó aldrei lægra en útgerðarmaður fær, þar með talin hrogn, lifur og bein....".
Samkvæmt úrskurði gerðardóms skv. lögum nr. 34/2001, um kjaramál sjómanna, segir að á gildistíma úrskurðarins skuli verð á þorski, ýsu og karfa í beinum viðskiptum nálgast vegið meðaltal markaðar og beinnar sölu þannig að hlutfall verðs í beinni sölu af vegnu meðalverði markaða og beinnar sölu verði ekki lægra en þau hlutföll sem skilgreind eru í úrskurðinum. Samkvæmt 2. mgr. 11. gr. laga nr. 13/1998 ber úrskurðarnefnd m.a. að taka tillit til líklegrar þróunar afurðarverðs við ákvörðun fiskverðs.
Verð á undirmálsþorski
Samkvæmt síðast gildandi fiskverðssamningi milli útgerðar og áhafna fer undirmálsþorskur á markað. Ótvírætt sé af orðalagi kjarasamningsins um hæsta gangverð, að markaðstengt verð á fiski er í fullu samræmi við þetta ákvæði samninganna. Því telur varnaraðili engin rök fyrir því að breyta gildandi fyrirkomulagi varðandi verðlagningu á undirmálsþorski. Það er því krafa varnaraðila að undirmálsþorskur af skipunum verði áfram seldur á fiskmarkaði sbr. síðast gildandi fiskverðssamning.
Verð á ýsu.
Samkvæmt síðast gildandi fiskverðssamningi milli útgerðar og áhafna fer ýsa, þ.m.t. undirmálsýsa á markað. Ótvírætt sé af orðalagi kjarasamningsins um hæsta gangverð, að markaðstengt verð á fiski sé í fullu samræmi við þetta ákvæði samninganna. Því telur varnaraðili engin rök fyrir því að breyta gildandi fyrirkomulagi varðandi verðlagningu á ýsu. Það er því krafa varnaraðila að ýsa af skipunum verði áfram seldur á fiskmarkaði sbr. síðast gildandi fiskverðssamning.
Verð á ufsa.
Í tilboði útgerðar til áhafna skipanna var gert ráð fyrir að verð á ufsa yfir 4 kg að þyngd lækkaði úr 62 kr/kg í 61 kr/kg. en verð á ufsa undir 4 kg yrði óbreytt. Fyrir liggur að gengi íslensku krónunnar hefur veikst nokkuð frá því útgerðin lagði tilboðið fram. Veiking krónunnar hefur áhrif á afurðarverð í íslenskum krónum til hækkunar. Því telur varnaraðili ekki ástæðu til að lækka verð á ufsa til samræmis við kröfu sóknaraðila og gera því kröfu um óbreytt verð á ufsa frá síðast gildandi fiskverðssamningi.
Verð á karfa
Verð á karfa í beinum viðskiptum sem hlutfall af vegnu meðalverði í beinum viðskiptum og á fiskmörkuðum var þann 1. júní síðastliðinn (viðmiðunartímabil júní 2002 til maí 2003) yfir því lágmarki sem gerðardómur skv. lögum nr. 34/2001 setti. Úrskurðarnefnd hefur tvisvar á þessu ári lækkað viðmiðunarverð á karfa í beinum viðskiptum. Viðmiðunarverðið var lækkað um 5% í febrúar sl og um 6% í maí sl. Síðasta lækkun er því ekki að fullu komin inn í viðmiðunartöluna fyrir 1. júní. Verð á karfa til áhafna skipa Haraldar Böðvarssonar hf var lækkað um 5% sbr. fiskverðssamning í kjölfar fyrri úrskurðar úrskurðarnefndar. Þrátt fyrir að gengi krónunnar hafi veikst frá því að úrskurðarnefndin ákvað 6% lækkun á viðmiðunarverði karfa, sem þýðir að afurðarverð í íslenskum krónum hefur hækkað frá því að sú ákvörðun var tekin, sé varnaraðili tilbúinn til að fallast á tilboð útgerðarinnar um 6% lækkun á verði karfa.
Annað
Varnaraðili hafnar kröfum sóknaraðila um að úrskurðurinn taki sjálfkrafa þeim breytingum sem Verðlagsstofa skiptaverðs kann að taka ákvörðun um varðandi viðmiðunarverð einstakra fisktegunda. Jafnframt hafnar varnaraðili kröfu sóknaraðila um að úrskurðurinn verði ótímabundinn og með uppsagnarfresti. Krafa varnaraðila er að úrskurðurinn gildi frá og með 29. júlí til 1. september 2003.
IV.
Forsendur og niðurstaða.
A
Rétt þykir að fjalla sérstaklega um frávísunarkröfu varnaraðila varðandi verðlagningu á ýsu, ufsa og karfa. Er hún á því reist að krafa sóknaraðila varðandi verðlagningu þessara fisktegunda sé ekki í neinu samræmi við samtöl og tilboð sem farið höfðu á milli útgerðar og áhafna skipanna.
Fiskverðssamningar milli áhafna Sturlaugs H. Böðvarssonar AK-10 og Haraldar Böðvarssonar AK-12 annars vegar og útgerðar skipanna hins vegar eru dagsettir 20. maí 2003. Með símsbréfum dagsettum 2. júní sl. sagði útgerðin samningunum upp með mánaðar fyrirvara í samræmi við ákvæði samninganna. Í tilboði um fiskverðssamkomulag milli aðila, dags. 24. júní sl., kom fram að helstu breytingar frá fyrri samningum væru að þeir tækju beint til verðs á ýsu og undirmálsþorski. Þá hefði verð á öðrum fisktegundum verið breytt í samræmi við ákvarðanir Verðlagsstofu skiptaverðs frá 27. maí sl. Í þeim samningaviðræðum sem í hönd fóru milli útgerðar og áhafna kom fram það sjónarmið útgerðarinnar að þróun, sem verið hafi í sölu og verði afurða til lækkunar fiskverðs, hafi haldið áfram. Síðan segir í símbréfum til áhafna: „Þetta hefur komið áður fram og ef viðræður okkar leiða ekki til niðurstöðu þá munum við vísa málinu til úrskurðar hjá úrskurðarnefnd sjómanna og útvegsmanna og gera ýtrustu kröfur um verð einstakra tegunda. "
Samkvæmt 9. gr. laga nr. 13/1998 um Verðlagsstofu skiptaverðs með síðari breytingum geta hagsmunasamtök beggja aðila skotið máli til úrlausnar úrskurðarnefndarinnar um ákvörðun fiskverðs takist ekki samningar um það milli útgerðar og áhafnar skips. Ekki eru lagaskilyrði fyrir hendi til að vísa kröfu sóknaraðila frá nefndinni eða telja hana ómarktæka á þeim forsendum að hún sé ekki í samræmi við tilboð útgerðarinnar varðandi einstaka fisktegundir við endurnýjun fiskverðssamnings sem áhöfn hafnaði. Er því sú krafa varnaraðila ekki tekin til greina.
B
Sóknaraðili hefur krafist verðlagningar á undirmálsþorski þ. e. þorski undir 1 kg. auk allrar ýsu en þessi fiskur var seldur á markaði samkvæmt síðasta fiskverðssamningi aðila. Gerir varnaraðili kröfu til að svo verði áfram enda sé sú ráðstöfun afla í samræmi við kjarasamning og úrskurð gerðardóms skv. lögum nr. 34/2001.
Í 8. gr. laga nr. 13/1998 um Verðlagsstofu skiptaverðs og úrskurðarnefndar sjómanna og útvegsmanna segir: „Úrskurðarnefnd sjómanna og útvegsmanna hefur það hlutverk að ákveða fiskverð sem nota skal við uppgjör á aflahlut áhafnar einstakra skipa svo sem nánar er kveðið á um í þessum kafla."
Samkvæmt 1. mgr. 10. gr. laganna skal úrskurðarnefnd ákvarða fiskverð til uppgjörs á aflahlut sjómanna í þeim tilvikum sem til hennar er skotið skv. 9. grein.
Í athugasemdum við lagafrumvarp það sem varð að lögum 13/1998 segir, að úrskurðarnefnd hafi verið komið á fót til að fjalla um þau tilvik þegar ekki næst samkomulag um fiskverð milli áhafnar og útgerðar. Þá kemur fram að ekki þótti fært að leiða í lög almenn ákvæði um opinbera ákvörðun fiskverðs heldur sé verið að treysta grundvöll áhafnabundinna fiskverðssamninga þannig að komist verði hjá því að sjómenn þurfi að þola óeðlileg frávik frá því fiskverði sem venjulegt er vegna þess að fiskvinnsla er í eigu sömu aðila og útgerð eða af öðrum ástæðum.
Samkvæmt 2. gr. laga nr. 34/2001 um kjaramál fiskimanna og fleira, var sérstökum gerðardómi falið að ákveða kjaramál fiskimanna í þeim samtökum sem nefnd voru í 1. gr. laganna. Meðal atriða er gerðardómurinn skyldi ákveða voru að: "atriði er tengjast markmiðum varðandi verð til viðmiðunar í hlutaskiptum á þorski, ýsu og karfa í beinum viðskiptum skyldra aðila."
Með lögunum var jafnframt aukið við 1. gr. laga nr. 13/1998 um Verðlagsstofu skiptaverðs og úrskurðarnefnd sjómanna og útvegsmanna sem varð 2. mgr. 1. gr. og er svohljóðandi: ,,Hafi samtök útvegsmanna og sjómanna gert með sér samkomulag um tiltekin markmið um viðmið varðandi verðlagningu á fiski við uppgjör á aflahlut sjómanna á gildistíma kjarasamnings eða ákvarðanir um slíkt hafa verið teknar með öðrum skuldbindandi hætti skulu Verðlagsstofa skiptaverðs og úrskurðarnefnd sjómanna og útvegsmanna, sbr. II. kafla, stuðla að því með störfum sínum að þau markmið nái fram að ganga." Sóknaraðili vísar í þessi sjónarmið til stuðnings kröfum sínum í málinu.
Í niðurstöðu gerðardómsins frá 30. júní 2001 voru sett fram ákveðin markmið um verðlagningu á þorski, ýsu og karfa, slægðum og óslægðum í samræmi við umsamin markmið í kjarasamningi Vélstjórafélag Íslands og LÍÚ frá 9. maí 2001. Þar er markmiðum nánar lýst og útlistað hvernig haga skuli útreikningi svo að þeim verði náð. Í gerðardómnum er mælt svo fyrir að markmiðum skuli náð fyrir 1. júní 2002. Er Verðlagsstofu skiptaverðs falið að annast alla nánari útreikninga og framsetningu og skera úr hugsanlegum ágreiningi sem upp kunni að koma um túlkun á efnisatriðum. Þá er kveðið á um að Landssamband íslenskra útvegsmanna skuli með þátttöku sinni í úrskurðarnefnd, skv. lögum nr. 13/1998 um Verðlagsstofu skiptaverðs o. fl. beita sér fyrir því, ef á þurfi að halda, að markmiðin náist.
Með setningu 2. mgr. 1. laga nr.13/1998 var 11. gr. sömu laga ekki felld út gildi en þar er kveðið á um hin almennu atriði sem úrskurðarnefnd ber að leggja til grundvallar við ákvörðun sína um fiskverð. Með setningu hinnar nýju málsgreinar hefur löggjafinn því bætt við atriði sem hafa ber til hliðsjónar við verðákvörðun nefndarinnar. Þannig verður nefndin, jafnframt því að stuðla að því með störfum sínum að markmið gerðardómsins nái fram að ganga að líta til hinna almennu atriða 11. gr. að því marki sem það á við. Úrskurðarnefnd hefur ítrekað í úrskurðum sínum túlkað ákvæði 11. gr. þannig að ekki verður nánar um hana fjallað hér.
Hins vegar ber sérstaklega til þess að líta að með lögum 34/2001 var gerðardómi falið að ákveða kjaramál sjómanna með þeim hætti að ákveða markmið varðandi verð til viðmiðunar í hlutaskiptum ákveðinna fisktegunda í beinum viðskiptum skyldra aðila.
Úrskurðarnefnd hefur áður svo sem í U- 6/1998 og U 2/2003 komist að þeirri niðurstöðu, að ekki sé að finna beina lagaheimild til handa úrskurðarnefnd til að kveða efnislega á um það hvort afli skuli seldur á fiskmarkaði eða ekki. Þar sem samningar milli útgerðar og áhafna fiskiskipa, sem nota skuli við uppgjör á aflahlut í viðskiptum við skylda aðila séu frjálsir, geti aðilar því samið um markaðstengingu afla eða hluta hans enda hefur það verið gert. Í slíku tilviki hefur slíkt samkomulag orðið hluti úrskurðar.
Verður því nú tekin afstaða til krafna aðila um verð þeirra fisktegunda sem um er deilt í málinu.
C
Þorskur
Ekki er ágreiningur um verð á þorski að öðru leyti en því sem áður greinir um verðlagningu á undirmáli þ.e. á þorski undir 1 kg. Með úrskurði U-1/2003 var ákveðið verð á undirmáli 86 kr/kg. og er það ákveðið af oddamanni og fulltrúum sóknaraðila að það verð skuli vera óbreytt. Að öðru leyti er verð á þorski eins og í úrskurðarorði greinir.
Karfi
Krafa sóknaraðila er að verð á karfa lækki um 20% frá núverandi samningsverði, sem er um 14% lækkun frá viðmiðunarverði sem Verðlagsstofa skiptaverðs hefur gefið út. Varnaraðili hefur fallist á 6% lækkun á karfaverði sem þýðir að það verði lækkað til samræmis við það sem verið hefur hjá öllum öðrum eftir úrskurð nefndarinnar U-5/2003 sem kveðin var upp 27. maí sl. Var gildistími hans ákveðinn til 9. júlí sl.
Mál þetta hefur dregist nokkuð í meðförum nefndarinnar af óviðráðanlegum ástæðum. Að teknu tilliti til þess þykir rétt að verð á karfa lækki um 16% þó þannig að verðið lækki um 6% frá 29. júlí sl. til 25. ágúst sl. en síðan um 10% til viðbótar á viðmiðunaraverði, útgefnu af Verðlagsstofu, út gildistíma úrskurðarins eins og í úrskurðarorði greinir. Ákvörðun þessi er tekin af oddamanni og fulltrúum varnaraðila.
Ýsa
Í forsendum áðurnefnds úrskurðar U-5/2003 kemur fram að verð á ýsu hafi lækkað verulega á fiskmörkuðum, sem leitt hafi til þess að verð á ýsu í beinni sölu sé nú langt yfir þeim markmiðum sem gerðardómurinn setti. Var viðmiðunarverð á ýsu, útgefið af Verðlagsstofu, lækkað um 15% í úrskurðinum. Síðan þá hefur verð á ýsu á fiskmörkuðum lækkað enn frekar. Úrskurðarnefnd telur óhjákvæmilegt að lækka viðmiðunarverð á ýsu í ljósi þeirra staðreynda. Að teknu tilliti til þess að málið hefur dregist nokkuð í meðförum nefndarinnar þykir rétt að verð á ýsu verði óbreytt frá áðurnefndum úrskurði til 25. ágúst sl. en lækki um 15% frá 26. ágúst sl. út gildistíma úrskurðarins eins og í úrskurðarorði greinir. Ákvörðun þessi er tekin af oddamanni og varnaraðila.
Ufsi
Upplýst hefur verið varðandi verð á ufsa að verð á landfrystum ufsaafurðum hefur lækkað um 15% frá því síðast var úrskurðað um verðlagningu á ufsa.
Sé hins vegar litið til meðalverðs þá hefur það ekki lækkað nema um 2 kr/kg. frá sama tíma. Þykir mega fallast á að verð á ufsa yfir 4 kg verði 55 kr/kg. en á ufsa undir 4 kg verði 45 kr/kg. Ákvörðun þessi er tekin af oddamanni og fulltrúum sóknaraðila.
Breytingar og gildistími
Sóknaraðili gerir þær kröfur að verðákvörðun úrskurðarnefndar taki breytingum í samræmi við ákvarðanir Verðlagsstofu skiptaverðs á viðmiðunarverði þeirra tegunda sem hann tekur til. Enn fremur að fiskverðsákvörðun nefndarinnar sé ótímabundin en uppsegjanleg með eins mánaða fyrirvara. Þessu hafnar varnaraðili.
Samningar milli útgerðar og áhafna fiskiskipa, sem nota skal við uppgjör á aflahlut í viðskiptum við skylda aðila, eru frjálsir. Aðilar geta því og hafa samið um gildistíma og breytingar á fisverði einstakra tegunda á gildistímanum.
Ákvörðun úrskurðarnefndar um fiskverð er aftur á móti bindandi fyrir málsaðila á gildistíma hennar og skal hún lögð til grundvallar fyrir dómi, nema svo sé ástatt sem um er rætt í 2. mgr. 13. gr. laga nr. 3/1989 um samningsbundna gerðardóma, sbr. 15. gr. laga nr. 13/1998. Ber því að hafna þessum kröfum sóknaraðila.
Úrskurður þessi skal gilda frá 29. júlí til 30. september 2003.
Úrskurðarorð:
Sóknaraðili, Haraldur Böðvarssonar hf. skal við uppgjör til varnaraðila áhafna Sturlaugs H. Böðvarssonar AK-10 og Haraldar Böðvarssonar AK-12 miða við eftirfarandi verð:
Þorskur
- Fyrir undirmál, þ.e. þorsk undir 1 kg greiðist 86 kr/kg.
- Fyrir þorsk á bilinu 1 til 3 kg greiðist grunnverð 93,20 kr/kg og að auki bætist við 1,71 kr. fyrir hver 100 g sem fiskurinn er yfir 1 kg.
- Fyrir 3 kg fisk og stærri, greiðist 127,4 kr/kg og að auki 0,95 kr fyrir hver 100 g sem fiskurinn fer yfir 3 kg.
Karfi
Frá 29. júlí til 25. ágúst 2003
| Stærðarflokkun | ||
| Frá gr. |
Til gr. |
Verð kr/kg. |
| < | 350 | 1,34 |
| 350 | 500 | 41,75 |
| 500 | 700 | 48,63 |
| 700 | 1.000 | 57,78 |
| 1.000 | > | 67,77 |
Frá 26. ágúst til 30. sept. 2003
| Stærðarflokkun | ||
| Frá gr. |
Til gr. |
Verð kr/kg |
| < | 350 | 1,21 |
| 350 | 500 | 37,58 |
| 500 | 700 | 43,77 |
| 700 | 1.000 | 52,00 |
| 1.000 | > | 60,99 |
Ýsa
Frá 29. júlí til 25. ágúst 2003
| Þyngd kg |
Verð kr/kg |
Þyngd kg |
Verð kr/kg |
Þyngd kg |
Verð kr/kg |
| 0,5 | 62,73 | 1,6 | 95,04 | 2,7 | 117,26 |
| 0,6 | 62,73 | 1,7 | 97,06 | 2,8 | 119,28 |
| 0,7 | 62,73 | 1,8 | 99,08 | 2,9 | 121,3 |
| 0,8 | 62,73 | 1,9 | 101,1 | 3 | 123,32 |
| 0,9 | 63,38 | 2 | 103,12 | 3,1 | 125,34 |
| 1 | 68,32 | 2,1 | 105,14 | 3,2 | 127,36 |
| 1,1 | 73,26 | 2,2 | 107,16 | 3,3 | 129,38 |
| 1,2 | 78,2 | 2,3 | 109,18 | 3,4 | 131,4 |
| 1,3 | 83,14 | 2,4 | 111,2 | 3,5 | 133,42 |
| 1,4 | 88,08 | 2,5 | 113,22 | 3,6 | 135,44 |
| 1,5 | 93,02 | 2,6 | 115,24 | 3,7 | 137,46 |
Frá 26. ágúst til 30. sept. 2003
| Þyngd kg |
Verð kr/kg |
Þyngd kg |
Verð kr/kg |
Þyngd kg |
Verð kr/kg |
| 0,5 | 53,32 | 1,6 | 80,78 | 2,7 | 99,67 |
| 0,6 | 53,32 | 1,7 | 82,50 | 2,8 | 101,39 |
| 0,7 | 53,32 | 1,8 | 84,22 | 2,9 | 103,11 |
| 0,8 | 53,32 | 1,9 | 85,94 | 3 | 104,82 |
| 0,9 | 53,87 | 2 | 87,65 | 3,1 | 106,54 |
| 1 | 58,07 | 2,1 | 89,37 | 3,2 | 108,26 |
| 1,1 | 62,27 | 2,2 | 91,09 | 3,3 | 109,97 |
| 1,2 | 66,47 | 2,3 | 92,80 | 3,4 | 111,69 |
| 1,3 | 70,67 | 2,4 | 94,52 | 3,5 | 113,41 |
| 1,4 | 74,87 | 2,5 | 96,24 | 3,6 | 115,12 |
| 1,5 | 79,07 | 2,6 | 97,95 | 3,7 | 116,84 |
Ufsi
Fyrir ufsa undir 4 kg eru greiddar 45 kr/kg og fyrir ufsa yfir 4 kg eru greiddar 55 kr/kg.
Úrskurður þessi skal gilda frá 29.07.2003 til 30.09. 2003.
Valtýr Sigurðsson
Friðrik J. Arngrímsson
Sveinn Hj. Hjartarson
Árni Bjarnason
Helgi Laxdal
Hólmgeir Jónsson
Fulltrúar farmanna- og fiskimannasambands Íslands og Sjómannasambands Íslands óska bókað að þeir fallist ekki á túlkun úrskurðarnefndar í IV kafla lið A og B.